Bài thơ “Đoàn Thuyền Đánh Cá” của Huy Cận là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông, mang âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, tràn đầy khí thế lao động mới. Bài thơ tựa như khúc tráng ca về vẻ đẹp của biển cả và con người lao động.
Âm Hưởng Vui Tươi, Khỏe Khoắn
Âm hưởng của bài thơ vô cùng tươi vui, khỏe khoắn và khẩn trương, tái hiện khung cảnh lao động náo nức, nhộn nhịp một cách kì lạ. Nhà thơ đã khéo léo sử dụng thể thơ bảy chữ quen thuộc kết hợp với cách gieo vần, nhịp linh hoạt để tạo nên tiết tấu, âm hưởng rộn rã cho tác phẩm.
Lời thơ dõng dạc như khúc hát say mê, hào hứng với cách gieo vần biến hóa linh hoạt. Vần trắc xen lẫn vần bằng, vần liền xen lẫn vần cách. Vần trắc tạo nên sức dội, sức mạnh, sự bay bổng cho câu thơ, góp phần tạo nên âm hưởng sôi nổi, phơi phới và giàu sức sống cho toàn bài.
Hình Ảnh So Sánh, Nhân Hóa Ấn Tượng
Hai câu thơ đầu bài thơ “Mặt trời xuống biển như hòn lửa/Sóng đã cài then, đêm sập cửa” đã sử dụng biện pháp so sánh và nhân hóa vô cùng đặc sắc.
Tác giả đã miêu tả chân thực sự chuyển động của thời khắc giao thoa giữa ngày và đêm. Cảnh biển đêm hiện lên đẹp và kỳ vĩ, tráng lệ như trong thế giới thần thoại. Hình ảnh so sánh “Mặt trời xuống biển như hòn lửa” tạo ấn tượng mạnh về sự kết thúc rực rỡ của một ngày. Còn hình ảnh nhân hóa “Sóng đã cài then, đêm sập cửa” lại gợi sự gần gũi của ngôi nhà thiên nhiên đang chuyển mình đi vào nghỉ ngơi. Chính vào lúc này, con người lại bắt đầu hoạt động lao động của mình, tạo sự bình yên cho những người ngư dân ra khơi.
Khúc Ca Lao Động Mạnh Mẽ
Hình ảnh “hát” được lặp đi lặp lại 4 lần trong bài thơ “Đoàn Thuyền Đánh Cá” như minh chứng rõ nét cho thấy cả bài thơ là một khúc ca lao động khỏe khoắn, vui nhộn. Những câu thơ có sử dụng từ “hát” là:
- “Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
- “Ta hát bài ca gọi cá vào”
Từ “hát” trong hai câu thơ trên gợi sự thân thiết, niềm vui, sự phấn chấn, yêu lao động của người dân chài. Những câu hát đã theo suốt hành trình của họ, từ lúc ra khơi cho đến khi trở về. Khúc ca trở về với thành quả lao động chính là khúc khải hoàn ca vang dội.
Vẻ Đẹp Của Người Lao Động
Bài thơ “Đoàn Thuyền Đánh Cá” đã khắc họa thành công vẻ đẹp và sức mạnh của người lao động trước thiên nhiên kỳ vĩ. Hình ảnh con người hiện lên thật đẹp đẽ trong khung cảnh thiên nhiên rộng lớn:
- Con người trước thiên nhiên: Hình ảnh con người hiện lên thật nhỏ bé trước thiên nhiên rộng lớn, kỳ vĩ. Thế nhưng, tầm vóc của con người đã được nâng lên. Công việc đánh cá được dàn dàn như thế trận hào hùng, gợi ra tâm hồn phóng khoáng, dũng cảm chinh phục biển cả của người nghệ sĩ. Tầm vóc con người được nâng lên, hòa nhập với kích thước của thiên nhiên, vũ trụ.
- Con người với niềm vui lao động: Con người ra khơi trong niềm vui câu hát. Sự lãng mạn bay bổng, tinh thần lạc quan thấm vào từng câu hát. Họ hăng say cất cao bài ca của niềm tin hi vọng, nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
- Con người làm chủ biển khơi: Với khí thế phơi phới, tràn đầy niềm vui, sức mạnh, người lao động làm chủ biển khơi, chinh phục biển cả.
- Con người với ước mơ giản dị: Họ nhận ra sự giàu có, trù phú của biển cả, hiểu được biển là mẹ thiên nhiên mang lại nguồn thức ăn, sức sống dồi dào cho cuộc đời.
- Con người lạc quan, yêu đời: Người lao động vẫn luôn tìm thấy niềm vui trong lao động và trước thắng lợi.
Hình ảnh người lao động được khắc họa với cảm hứng lãng mạn, cho thấy tinh thần, niềm vui của tác giả trong cuộc sống đổi mới.
Hình Ảnh Ẩn Dụ “Buồm Trăng”
Hình ảnh “buồm trăng” là hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp của con thuyền sánh với vũ trụ, thiên nhiên kỳ vĩ, con người làm chủ thiên nhiên và bầu trời.
- Hình ảnh ẩn dụ “buồm trăng” được xây dựng dựa trên sự quan sát thực tế thông qua lăng kính lãng mạn của nhà thơ Huy Cận.
- Nhìn từ xa, trên biển lúc con thuyền chìm vào khoảng sáng của vầng trăng, cánh buồm cong có hình vầng trăng.
- Vẻ đẹp thiên nhiên làm nhòa đi hình ảnh cánh buồm vất vả, cũ kĩ, thay vào đó là hình ảnh con thuyền nhẹ nhàng, lãng mạn.
Bài thơ “Đoàn Thuyền Đánh Cá” của Huy Cận đã khắc họa thành công vẻ đẹp lãng mạn của biển cả và vẻ đẹp của con người lao động trong công cuộc xây dựng đất nước.
