Khám phá nét đẹp văn hóa từ lễ hội Nghinh Ông

Lễ hội Nghinh Ông là một trong những nét văn hóa không thể thiếu của người dân vùng biển, lễ hội này gắn liền với tục thờ cá Ông của người đi biển. Đây được xem như một tín ngưỡng dân gian truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đến nay vẫn còn lưu giữ.

Thời gian tổ chức lễ hội Nghinh Ông ở các vùng

Lễ hội Nghinh Ông nhiều năm qua đã được xem là một nét đẹp văn hóa của người dân ven biển, từ Quảng Bình cho đến TP.HCM, Cà Mau. Mục đích của lễ hội là cầu mong cho sóng yên biển lặng, ngư dân đánh bắt được nhiều tôm cá, cuộc sống no đủ.

Tại mỗi địa phương, lễ Nghinh Ông được tổ chức theo thời gian nhất định: Ở Vũng Tàu tổ chức vào ngày 16, 17, 18  tháng 8 âm lịch (tại đình Thắng Tam). Ở Cần Giờ tổ chức vào ngày 14 đến ngày 17 tháng 8 âm lịch. Ở Khánh Hòa lại tổ chức vào ngày 15 tháng 12 âm lịch. Ở Cà Mau là ngày 14-16 tháng 2 âm lịch. Đối với cộng đồng người Hoa ở Bình Thuận, họ tổ chức lễ Nghinh Ông vào ngày rằm tháng 7 âm lịch mỗi năm.

Theo truyền thuyết kể lại rằng, lễ Nghinh Ông có nguồn gốc xuất phát từ dân tộc người Chăm, một vị thần tên là Cha-aih-va bì muốn trở về với xứ sở của mình nên đã cải lại lời người thầy, sau đó tự ý ra biển để biến thành con cá voi. Từ đó người dân đi biển thờ con cá ông để cầu mong được may mắn mỗi lần ra biển. Khi gặp sóng gió sẽ được bảo hộ đưa vào đến tận bờ an toàn.

Tuy nhiên, dù được tổ chức ở bất kì địa phương hay trong thời gian nào thì lễ hội vẫn đảm bảo đủ hai phần: Phần lễ và phần hội.

Lễ hội Nghinh Ông, phần lễ và phần hội

Khởi đầu cho lễ hội Nghinh Ông là phần lễ rước kiệu của Nam hải Tướng quân xuống thuyền rồng để ra biển. Sau đó là lễ tế diễn kèm theo nhiều nghi thức cổ truyền. Cuối cùng là phần cầu an , xây chầu đại bội và hát bội diễn.

Phần lễ rước kiệu sẽ diễn ra theo dọc đường nước, hai bên đường kiệu bà con ngư dân sẽ bày biện các món lễ vật để nghênh đón kiệu. Lễ rước còn có thêm thuyền rồng thủy tướng và hàng trăm chiếc thuyền ghe được trang trí sẵn để đỡ kiệu ra biển. Thông thường, trước các ghe đều có bày sẵn án hương và mâm lễ vật. Thuyền sẽ chở thêm bà con và khách để đoàn thêm đông đúc. Sau khi rước ông xong, đoàn thuyền sẽ trở về lăng ông ở địa phương. Tại lăng sẽ có sẵn một đoàn lân sư rồng chờ sẵn để nghênh đón.

Các hoạt động lễ hội tế thường được tổ chức rất trang trọng, theo đúng nghi thức truyền thống. Kế đến sẽ là hoạt động cầu an, xây chầu bội và hát bội diễn ra ở ngay tại lăng ông của địa phương đó.

Màu sắc văn hóa truyền thống trong lễ hội Nghinh Ông

Ngày nay, lễ hội Nghinh Ông không chỉ là hoạt động văn hóa của địa phương, lễ hội này hiện thu hút rất nhiều khách du lịch tham quan tìm hiểu. Với không khí vui tươi, màu sắc rực rỡ, lễ hội này còn thể hiện màu sắc văn hóa truyền thống của người dân ven biển.

Thông thường, lễ Nghinh Ông diễn ra trong 3 ngày với nhiều hoạt động diễu hành kể cả trên biển lẫn trên đường bộ. Người dân tổ chức hoạt động lễ hội với cầu mong cho mưa thuận gió hòa, nguồn lợi thủy sản phong phú. Cùng với đó là các chương trình biểu diễn lân sư rồng, thả giống tôm cá, và các trò chơi dân gian…

Thông thường, lễ hội chính thức được tính vào ngày diễu hành ra ngơi trong lễ nghinh ông. Người dân sẽ có mặt từ rất sớm trước khu vực lăng để chờ đón Nghinh ông ra biển.

Ban tổ chức sẽ chuẩn bị khoảng 30 tàu chở đoàn người , chiêng, trống và lân sư rồng để diễu hành ra khơi xa. Vì thế, lễ Nghinh Ông có không khí tươi vui, náo nhiệt cả một vùng biển.

Đối với những người sống lâu năm tại các vùng ven biển, trước khi diễn ra lễ hội người dân thường đưa ghe tàu vào bờ sớm từ nhiều ngày trước để rửa ráy sạch sẽ, trang trí lộng lẫy để Nghinh Ông.

Cho đến hiện tại, lễ Nghinh Ông đã trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu của người dân ven biển mỗi năm. Hoạt động này còn thu hút đông đảo những người dân các tỉnh lân cận tham dự.

Vào năm 2017, tại lễ hội Nghinh Ông ở huyện Đông Hải – Bạc Liêu đã xảy ra sự cố làm 3 người thiệt mạng. Từ đó, chính quyền lãnh đạo đã kiểm soát chặt chẽ số lượng tàu thuyền ra khơi trong mùa lễ hội, để đảm bảo an toàn cho người dân và khách du lịch tham dự, tránh sự cố đáng tiếc lặp lại.

Hiện nay, tại các địa phương vẫn duy trì hoạt động lễ Nghinh Ông đậm màu sắc hương vị. Thông qua lễ hội này, những con người gắn mình với biển cả giường như có niềm tin lớn hơn mỗi khi ra khơi. Lễ hội còn tạo thêm điểm nhấn cho ngành du lịch biên, nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của người dân. Từ đó, phát triển kinh tế xã hội.

Nếu có dịp du lịch đến thăm các vùng ven biển, bạn có thể tham dự lễ hội Nghinh Ông để có cho mình những trải nghiệm thú vị.