Bài viết này sẽ đưa bạn vào một hành trình xuyên suốt chiều dài lịch sử nước Nga, từ những khu định cư đầu tiên cho đến thời kỳ đầy biến động của thế kỷ 21. Hãy cùng Anh Ngữ Quốc Tế VietYouth khám phá những sự kiện quan trọng đã định hình nên cường quốc rộng lớn này!
Những Dấu Ấn Đầu Tiên Và Sự Trỗi Dậy Của Kiev
Khoảng năm 500 sau Công Nguyên, người Scandinavi từ vùng đất ngày nay là Na Uy, Đan Mạch và Thụy Điển đã di cư về phía nam, đến khu vực xung quanh thượng nguồn sông Volga. Tại đây, họ hòa nhập với người Slav từ phương Tây và xây dựng một pháo đài, đặt nền móng cho thành phố Kiev của Ukraine sau này.
Kiev dần phát triển thành một đế chế hùng mạnh, thống trị phần lớn lãnh thổ Nga trong suốt 200 năm. Sau đó, đế chế này tan rã thành Ukraine, Belarus và Muscovy. Moskva, thủ đô của Muscovy, ban đầu chỉ là một trạm giao dịch nhỏ bé. Mãi đến thế kỷ 13, khi quân Mông Cổ tràn vào từ Trung Á, nhiều người dân đã chạy đến Moskva để lánh nạn, biến nơi đây thành một trung tâm đông đúc.
Thời Kỳ Hoàng Kim Của Các Sa Hoàng
Vào những năm 1550, sau khi đánh đuổi quân Mông Cổ khỏi Kiev và thống nhất khu vực, Ivan IV, nhà cai trị của Muscovy, trở thành Sa hoàng đầu tiên của nước Nga. Đến năm 1682, Peter Đại Đế, lúc đó mới 10 tuổi, cùng anh trai Ivan cùng lên ngôi Sa hoàng. Tuy nhiên, quyền lực thực sự nằm trong tay Sophia, dì của Peter và là mẹ của Ivan.
Không lâu sau, Sophia bị lật đổ và Peter, dù cho phép anh trai giữ ngôi vị chính thức, được coi là Sa hoàng thực sự. Trong suốt 42 năm trị vì, Peter Đại Đế đã nỗ lực hiện đại hóa nước Nga và đưa đất nước xích lại gần hơn với châu Âu.
Năm 1762, trong khi Peter đi thăm Đức, vợ ông, Catherine, đã tự lập mình là người cai trị duy nhất của nước Nga. Chỉ sáu tháng sau, Sa hoàng qua đời trong hoàn cảnh bí ẩn, nhiều người đồn đoán là do chính vợ ông ra tay.
Nữ hoàng Catherine Đại Đế tiếp tục sự nghiệp hiện đại hóa nước Nga, đồng thời tích cực hỗ trợ nghệ thuật và văn hóa. Bà cũng mở rộng lãnh thổ đất nước bằng cách sáp nhập Ukraine, Crimea, Ba Lan và nhiều vùng đất khác. Triều đại của Catherine Đại Đế kéo dài 34 năm, ghi dấu ấn đậm nét trong lịch sử nước Nga.
Từ Cách Mạng Tháng Mười Đến Sự Tan Rã Của Liên Xô
Năm 1917, bất mãn với sự cai trị của Sa hoàng Nicholas II, người dân Nga đã lật đổ ông và thành lập chính phủ lâm thời. Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau, một nhóm cộng sản Bolshevik do Vladimir Lenin lãnh đạo đã giành được chính quyền. Lenin thành lập Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô Viết (Liên Xô), hợp nhất Nga và 11 quốc gia khác.
Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô chiến đấu bên cạnh Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sau khi chiến tranh kết thúc vào năm 1945, mối quan hệ giữa hai cường quốc này và các đồng minh của họ trở nên căng thẳng. Hoa Kỳ và nhiều đồng minh lo ngại về sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản, hình thức chính phủ mà Liên Xô đang áp dụng.
Mối lo ngại này dẫn đến Chiến tranh Lạnh, một thời kỳ dài căng thẳng giữa Liên Xô và Hoa Kỳ. Chiến tranh Lạnh kết thúc vào năm 1991 khi Liên Xô tan rã, sau khi nhiều nước cộng hòa thuộc Liên Xô – như Ukraine, Litva và Estonia – tuyên bố độc lập.
Nước Nga Hậu Liên Xô
Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991 dưới thời nhà lãnh đạo ôn hòa Mikhail Gorbachev, 15 quốc gia cộng hòa cũ trở thành các quốc gia độc lập. Trong số đó, Nga là quốc gia lớn nhất và hùng mạnh nhất. Các nước cộng hòa khác bao gồm Ukraine, Litva và Belarus.
Trong thời gian này, Boris Yeltsin trở thành Tổng thống Nga, đất nước trải qua nhiều thay đổi to lớn. Thay vì bị kiểm soát bởi Đảng Cộng sản, chính phủ được điều hành bởi những người được bầu cử trong một nền dân chủ đại diện với nhiều đảng phái chính trị. Các doanh nghiệp tư nhân được phép hoạt động thay vì bị chính phủ kiểm soát như trước đây. Người dân cũng có quyền tự do chính trị và văn hóa để bày tỏ chính kiến mà không sợ bị truy tố.
Yeltsin tái đắc cử vào năm 1996, nhưng sức khỏe yếu khiến ông không thể hoàn thành nhiệm kỳ. Vài năm sau, ông từ chức và bổ nhiệm Thủ tướng Vladimir Putin thay thế vị trí Quyền Tổng thống.
Thời Đại Của Vladimir Putin
Năm 2000, Putin chính thức được bầu làm Tổng thống Nga. Trong những năm đầu cầm quyền, Putin tiếp tục nhiều cải cách của Yeltsin và ủng hộ Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001. Tuy nhiên, ông đã hạn chế một số quyền tự do văn hóa và kiểm soát các đài truyền hình quốc gia, gián tiếp tạo ảnh hưởng đến thông tin đại chúng.
Putin tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2004. Tuy nhiên, theo luật định, ông không thể giữ chức vụ Tổng thống quá hai nhiệm kỳ liên tiếp. Vì vậy, vào năm 2008, ông bổ nhiệm Dmitri Medvedev, một trợ lý thân cận, làm Thủ tướng. Nhiều người tin rằng Putin vẫn là người nắm quyền thực sự trong thời gian Medvedev nắm quyền.
Năm 2012, Putin tái tranh cử Tổng thống và giành chiến thắng. Tuy nhiên, ông không còn nhận được sự ủng hộ rộng rãi như trước, nhiều người dân phản đối kết quả bầu cử và cho rằng có gian lận. Chính phủ Nga đã bắt giữ nhiều đối thủ chính trị và gọi những người biểu tình là kẻ phản bội, muốn nước Nga trở nên giống phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Xung Đột Nga – Ukraine
Năm 2014, quân đội Nga tiến vào bán đảo Crimea, một vùng đất ở miền nam Ukraine giáp Biển Đen. Putin tuyên bố người dân Crimea đã bỏ phiếu ủng hộ độc lập khỏi Ukraine.
Nhiều người Ukraine và các nhà lãnh đạo thế giới lên án hành động của Putin và cho rằng cuộc trưng cầu dân ý là bất hợp pháp. Tuy nhiên, vào tháng 3 năm đó, Putin đã ký hiệp ước với một số nhà lãnh đạo Crimea, chính thức sáp nhập bán đảo này vào Nga. Chính phủ Ukraine tuyên bố không công nhận hiệp ước và khẳng định Crimea vẫn là một phần lãnh thổ của Ukraine.
Quân đội Nga tiếp tục hiện diện tại Crimea để ngăn chặn Ukraine giành lại bán đảo. Cuối năm 2014, giao tranh nổ ra dọc biên giới phía đông Ukraine giữa quân đội Ukraine và lực lượng ly khai được Nga hậu thuẫn, những người muốn sáp nhập toàn bộ Ukraine vào Nga.
Năm 2019, diễn viên hài Volodymyr Zelensky đắc cử Tổng thống Ukraine. Zelensky cam kết thống nhất đất nước và chấm dứt xung đột ở miền đông với Nga. Để hỗ trợ Ukraine, Hoa Kỳ đã lên kế hoạch viện trợ hàng triệu USD cho quân đội nước này.
Vào tháng 7 năm 2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump bị cáo buộc trì hoãn viện trợ cho Ukraine, gây sức ép buộc Zelensky điều tra đối thủ chính trị của ông, Joe Biden. Zelensky từ chối yêu cầu này, và Trump sau đó bị luận tội bởi Hạ viện Hoa Kỳ vì cáo buộc lạm dụng quyền lực. (Ukraine đã nhận được khoản viện trợ vào cuối năm đó.)
Cuộc Xâm Lược Của Nga
Tháng 2 năm 2022, Putin phát động cuộc xâm lược Ukraine và điều quân chiếm đóng các thành phố lớn, bao gồm thủ đô Kyiv. Người dân Ukraine đã anh dũng chống trả, còn Tổng thống Zelensky tuyên bố sẽ ở lại đất nước chiến đấu đến cùng để giành lại tự do cho Ukraine.
Nhiều nhà lãnh đạo thế giới lên án mạnh mẽ hành động của Putin và áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Nga, bao gồm cấm vận thương mại và hạn chế đi lại. Hy vọng rằng những biện pháp trừng phạt này sẽ gây sức ép đủ lớn để buộc Putin phải dừng cuộc chiến trước khi xung đột lan rộng sang các nước châu Âu khác.